-
1 кызып җитү
1) раскали́ться, си́льно нагре́ться2) допре́ть3) перен. опьяне́ть, дойти́ до то́чки -
2 кызу
1. неперех.1) нака́ливаться, накаля́ться/накали́ться, кали́ться, раскаля́ться/раскали́ться || кале́ние, нака́л (металла, воздуха)2) жа́риться (на огне, на сковороде)3) горе́ть, преть, нагрева́ться || горе́ние, нагрева́ние (о сене, зерне и т. п.)юеш ашлык тиздән кыза башлый — вла́жное зерно́ вско́рости начина́ет горе́ть
4) быть в жару́ ( от болезни); поднима́ться/подня́ться ( о температуре тела)бер кыздым, бер туңдым — меня́ броса́ло то в жар, то в хо́лод
5) красне́ть || покрасне́ть от прили́ва кро́виике битем кыза ут кебек — моё лицо́ как ого́нь гори́т
6)а) убыстря́ться/убыстри́тьсякызып чапкан атлар — разгорячённые ло́шади
б) разогна́ться, набира́ть ходбер кызгач, туктап та булмый — когда́ разго́нишься, тру́дно останови́ться
7) нагрева́ться/нагре́ться, разогре́ться (о двигателе, моторе)8) кипе́ть, закипе́ть; быть, станови́ться/стать кипу́чим (о работе, борьбе, общественной жизни); пойти́уен кызды — игра́ пошла́
9) перен. горячи́ться, вспыли́ть || вспы́шка ( гнева)тукта, кызма әле син — погоди́ ты, не горячи́сь
10) ( нәрсәгә кызу) пита́ть страсть ( к чему), возбужда́ться/возбуди́ться ( при виде чего); горе́ть, загора́ться/загоре́ться жела́нием, приобрета́ть/приобрести́ ( что)см. тж. кызыгукиемгә кызу — пита́ть страсть к ( хорошей) оде́жде
11) перен.; разг. хмеле́ть, охмеле́ть; пьяне́ть, опьяне́ть; опохмели́ться, быть под хмелько́м, под гра́дусомул шактый кызган — он изря́дно под гра́дусом
12) в знач. нареч. кызып с жа́ром, с аза́ртом, аза́ртнокызып бәхәсләшү — аза́ртно спо́рить
13)а) войти́ во вкусб) входи́ть/войти́ в раж (аза́рт)в) си́льно рассерди́ться; разозли́ться, разгне́ваться2. сущ.жара́; зной3. прил.көннең кызуында — в дневну́ю жару́
1) калёный, раскалённый, накалённыйкызу таба — раскалённая сковорода́
2) жа́ркий, горя́чий, зно́йный, паля́щийкояшның кызу нурлары — паля́щие лучи́ со́лнца
3) бы́стрый ( о течении реки)4) оживлённый ( о движении)5) перен. горя́чий, кипу́чий; напряжённый (о работе, процессе)6) перен. стра́стный; пла́менный, пы́лкий, жгу́чий (о чувствах и т. п.)см. тж. кайнаркызу мәхәббәт — пы́лкая любо́вь
кызу дәрт — пла́менная страсть
7) перен. вспы́льчивый, несде́ржанныйбигрәк кызасың инде — о́чень уж несде́ржан
8) в знач. нареч. кызуында пока́ горя́чий, в разга́ремәсьәләне кызуында хәл итү — реши́ть вопро́с своевре́менно
4. нареч.тимерне кызуында сук — куй желе́зо пока́ горячо́
1) жа́рко, с жа́ромучак кызу яна — костёр гори́т жа́рко
2) жа́рко, зно́йнобүген бик кызу — сего́дня о́чень жа́рко
3) бы́стро, бу́рно, стреми́тельноэш кызу барды — рабо́та шла бы́стро
су кызу ага — вода́ течёт бы́стро
эшне кызу тоту — вести́ де́ло в бы́стром те́мпе; обде́лать ми́гом, бы́стренько спра́виться
4) преимущ. в редупликативной ф. кызу-кызуа) оживлённокызу-кызу сөйләшәләр — оживлённо перегова́риваются
б) бы́стро, торопли́вокызу-кызу атлау — торопли́во шага́ть
в) нетерпели́вокызу-кызу гына карап алу — нетерпели́во огляну́ться
•- кызу кан
- кызу кан белән
- кызу канлы
- кызу канлылык
- кызу кулдан
- кызу холыклы
- кызу табигатьле••кызган баштан — см. баштан
-
3 агай
I сущ.; разг.1)а) мужи́к, мужичо́к прост., крестья́нинколхозчы агайлар — мужики́-колхо́зники
тәмәкече агай — мужи́к-кури́льщик; таба́чник прост.
б) агайлар мужики́, мужичьё собир.; прост.мөселман агайлар — мужики́-мусульма́не
крестьян агайлар — мужики́-крестья́не, мужики́; мужичьё (крестья́нское)
бай агайлар — богате́и; мужики́-богачи́; мужики́-богате́и
2) дя́дя, ага́й обл. || дя́динагай олы, мин зур - атка печән кем сала? ирон. — брат старшо́й, я большо́й - а се́на кто зада́ст? (т.е. кто же бу́дет рабо́тать, е́сли все ста́нут нача́льниками); ≈≈ ка́ждый - сам большо́й
3) ирон.; шутл. дя́дя (из); (высокопоста́вленная) осо́ба (персо́на ирон.)II межд.; = агаемкөчле агайлар — си́льные осо́бы (персо́ны); си́льные дя́ди из...; си́льные ми́ра сего́
1) выраж. интенсивность, эмоциональность как..., так (аж); так..., что (аж)бер заманны кызып китте, агай, ат авызлыкны да белми, нине дә — ка-а-к разойдётся, так ни уди́л, ничего́ не признаёт конь
таеп барып төштем, агай, күздән утлар күренде — полете́л, что (аж) и́скры из глаз посы́пались
2) выраж. неприятные ощущения и чувства охсаулык байлык икән, агай — ох, не зря, ви́димо, говоря́т, что здоро́вье - добро́
үтте, агай, гомерләр — ох, прошла́ жизнь
3) выраж. удивление, восхищение и т. п. ну (и)...көч тә бар икән, агай, үзеңдә! — ну и си́лища же у него́ (ока́зывается)!
булдырдыгыз бит, агай, - өчегез ун кешелек эшләдегез! — ну и молодцы́ же - тро́е за десятеры́х сде́лали!
-
4 кабарыну
возвр. от кабару1) хо́хлиться, нахо́хливаться/нахо́хлиться, распуша́ться/распуши́тьсяөй түбәсендә кабарынып күгәрченнәр утыра — на кры́ше, нахо́хлясь, сидя́т го́луби
чыпчыклар салкыннан кабарынган — воробьи́ распуши́лись от хо́лода
2) перен. надува́ться/наду́ться, ва́жничать; напуска́ть/напусти́ть ва́жный, надме́нный вид; чва́ниться, напы́живаться/напы́житься || ва́жничанье, чва́нство, напы́щенностькүркә кебек кабарынган — наду́лся как индю́к
аның бөтен тотышында кабарыну сизелә — во всём его́ о́блике чу́вствуется чва́нство
3) перен. расходи́ться/разойти́сь, приходи́ть/прийти́ в я́рость; ерши́тьсяаңа бер сүз әйтеп булмый, кабарынып кызып китә — ему́ ничего́ нельзя́ сказа́ть, прихо́дит в я́рость
См. также в других словарях:
яну — 1. Кислород яки башка окисьлаштыргыч матдә белән кызу темпта кушылу, окисьлашу реакциясе 2. Ут тәэсирендә юкка чыгу, һәлак булу. Мич, учак һ. б. ш. ны ягу тур. 3. Яктылык тарату, чәчү лампа яну. Яктыртып тору (кояш, йолдызлар тур.) 4. Авыру яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ачулану — 1. Берәр кешегә яки нәр. б. ачу килү. рәв. АЧУЛАНЫП – Кызып ярсып, ачу белән. Үпкәләү 2. Әрләү, орышу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әтәч — 1. Тавыклар семь. озын, урак сыман койрыклы, башында зур кызыл кикриге, аякларында типкеләре (шпорлары) булган ата җенестәге кош 2. Тавыклар семь. керә торган кошларның ата җенестәгесе 3. күч. Юк бар сәбәптән кызып китәргә, сугышырга әзер торучы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әтәчлек — Урынсыз бәйләнчеклек, кызып китүчәнлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гасабилану — иск. кит. Нервлану; ярсу, кызып китү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гөртләү — Гөрт итү, шундый тавыш чыгару. ГӨРТЛӘП КАБЫНУ – 1) Кинәт һәм көчле янып китү 2) Кызып китү, кинәт ачуланып ташлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җенләнү — 1. Ярсу, кызып китү; холыксызлану. Котырыну, үзен артык иркен тотып шашыну. Табигать котырынуы, шашынуы тур.. Шау гөр килү, пыр тузу җенләнеп уйнап йөргәндә 2. күч. Нәр. б. белән артык мавыгу сәүдә белән җенләнгән кеше. Гел бер үк нәрсәне уйлау,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җенле — и. с. сөйл. 1. Җенләнгән, акылдан язган, психик чирле 2. Дорфа холыклы, кызып (котырып) китүчән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җенни — и. с. сөйл. 1. Җенләнгән, акылдан язган, психик чирле 2. Дорфа холыклы, кызып (котырып) китүчән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җилсенү — 1. Аз гына шешенү 2. Ялкынсынып шешү 3. Артык кызып китү, ярсу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитү — I. ф. 1. Нин. б. урынга яки берәр әйбер янына килү, аны белән тигезләнү. Әйбернең озынлыгы (яки киңлеге) берәр нәрсәгә кадәр сузылуны, башы, очы шул әйбер белән тигезләнүне аңлата 2. Хәрәкәттәге кеше яки әйбернең артыннан куып барып тоту яисә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге